Podwyższone TSH w ciąży występuje u 2-3% kobiet. Bardzo często stwierdzane jest przypadkowo, w trakcie rutynowej kontroli (badanie wykonała sama Pacjentka, zlecił lekarz rodzinny, ginekolog, dotychczas prowadzący endokrynolog). W przypadku jedynie podwyższonego TSH i prawidłowego FT4 występuje niewielki niedobór tyroksyny: stężenie FT4 jest jeszcze w normie. Jednak badania wskazują na możliwość wystąpienia pewnych powikłań ze strony matki i dziecka. Co należy zrobić gdy mamy do czynienia jedynie z podwyższone stężenie TSH przy prawidłowym wyniku FT4? Jakie jest prawidłowe stężenie TSH i FT4 w ciąży? Czy normy dla TSH i FT4 są takie same we wszystkich trymestrach ciąży? Jakie mogą być konsekwencje dla matki i dziecka. Pytamdoktora przedstawia w skrócie zagadnienie podwyższonego TSH w ciąży.
- Co to jest subkliniczna niedoczynność tarczycy (SNT) i jak ją rozpoznajemy w ciąży?
- Jakie stężęnia FT4 uznajemy w ciąży za nieprawidłowe?
- Co jest najczęstszą przyczyną SNT w ciąży?
- Czy SNT ma wpływ na matkę w czasie ciąży?
- Czy SNT ma wpływ na dziecko?
- Postępowanie w przypadku stwierdzenia podwyższonego stężenia TSH w ciąży.
- Podawanie jodu w ciąży
SNT- to sytuacja, w której TSH jest podwyższone ponad górną granicę normy przy prawidłowym stężęniu FT4. U kobiet w ciąży stosujemy jednak inną górną granicę normy dla TSH niż w ogólnej populacji. Uznaje się, że TSH w ciąży nie powinno przekraczać 2.5 (Amerykańskie Towarzystwo Tarczycowe proponuje górną granicę TSH w pierwszym trymestrze-2.5, w drugim trymestrze 3.0, w trzecim trymestrze 3.5).
Ustalenie norm dla FT4 w czasie ciąży jest istotne dla prawidłowego rozpoznania stopnia niedoczynności tarczycy (subkliniczna, jawna niedoczynność). Z uwagi na dodatkowe czynniki wpływajace w ciąży na wyniki badań hormonalnych proponuje się za nieprawidłowe uznać stężenia FT4 poniżej 2.5-5.0 percentyla co oznacza wartości poniżej 0.8-0.9ng/dl (10.30-11.58 pmol/L). Idealną sytuacją, która powinna być wymagana od każdego laboratorium jest podanie zakresu norm FT4 dla każdego trymestru (górna i dolna granica normy).
W Polsce jak również w innych krajach prowadzących program suplementacji jodu (jodowanie soli) najczęstszą przyczyną SNT jest autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. W krajach, w których występuje deficyt jodu, jego niedobór jest główna przyczyną SNT. Nadal jednak za część przypadków SNT w Polsce odpowiada niedobór jodu.
Dotychczasowe badania wskazują na możliwy wzrost ryzyka występowania następujących powikłań u kobiet z SNT: poronienie, przedwczesny poród, cukrzyca ciężarnych, nadciśnienie ciążowe, stan przedrzucawkowy.
Badania wskazują na możliwy niekorzystny wpływ SNT na przyszły rozwój neuropsychologiczny dziecka (dane nie są jednoznaczne).
Stwierdzenie podwyższonego stężenia TSH w pierwszym trymestrze ciąży (powyżej 2.5) wymaga szybkiego wdrożenia leczenia lewotyroksyną. Powinny zostać rownież wykonane badania uzupełniajace: FT4, przeciwciała (ATPO, ATG) oraz usg tarczycy. Pacjentka powinna pozostawać pod regularną opieką endokrynologa przez okres ciąży, leczenie powinno odbywać sie pod dalszą kontrolą hormonalną.
Pomimo prowadzonego programu jodowania soli nadal stwierdza się u niektórych osób niedobór jodu. Zapotrzebowanie na jod w okresie ciąży dodatkowo wzrasta co może prowadzić ostatecznie do wystapienia SNT. Dzienne zapotrzebowanie na jod u kobiety w ciąży i karmiacej wynosi około 250ug. Dlatego też w ciąży i w czasie karmienia kobieta powinna przyjmować dodatkowo jod w dawce 150-200ug/d. Sugerowane jest rozpoczęcie suplementacji jodu wcześniej czyli w okresie planowania ciąży.
